مخزنِ آبِ کشاورزی

مخزن آب کشاورزی

امروزه مخزن آب کشاورزی یکی از ضروریات برای کشاورزان در این صنعت می باشد زیرا با وجود شرایط کم آبی و بی آبی دیگر نمی توان از روش های سنتی برای آبیاری استفاده کرد. یکی از اصولی ترین موارد در تهیه مخزن آب کشاورزی تعیین حجم و انتخاب بهترین نوع آن است.

حجم مخزن آب کشاورزی

برای انتخاب مخزن آب کشاورزی برای میزان آب مصرفی برای زمین کشاورزی را درنظر گرفت. میزان آب مصرفی در زمین های کشاورزی به عوامل مختلفی از جمله:

1. نوع گیاه(زراعی، باغداری، کم مصرف، پر مصرف)
2. سن گیاه
3. میانگین رطوبت منطقه
4. نوع اقلیم(ﺍﻗﻠﻴﻢ ﻣﻌﺘﺪﻝ ﻭ ﻣﺮﻁﻮﺏ،  ﺍﻗﻠﻴﻢ ﮔﺮﻡ ﻭ ﺧﺸﮏ،  ﺍﻗﻠﻴﻢ ﺳﺮﺩ ﻭ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ‌،  ﺍﻗﻠﻴﻢ ﮔﺮﻡ ﻭ ﻣﺮﻁﻮﺏ)
5. میانگین بارندگی
6. نوع خاک
7. ضریب انتقال دهی آب توسط خاک
8. مساحت زمین زیر کشت
9. میزان دفعات آبیاری
10. میزان آب ورودی به مخزن
11. میزان تراکم سطح زیر کشت
12. دبی آب خروجی
13. دبی آبیاری

اشاره کرد؛ بنابراین نمی توان برای همه ی درختان و گیاهان یک حجم را درنظر گرفت.

یکی از روش های محاسبه حجم آب مصرفی برای زمین های کشاورزی این است که ابتدا حجم مصرفی آب را برای یک قسمت از زمین کشاورزی محاسبه کنیم و بعد با یک تناسب کلی حجم کل آب مصرفی را به دست آوریم.

آبیاری قطره ای

امروزه به دلیل وجود مشکل مشکل کم آبی و بی آبی بهترین و به صرفه ترین روش برای آبیاری زمین های کشاورزی و زراعی استفاده از روش آبیاری قطره ای است.

آبیاری قطره روشی است که در آن آب با فشار کم و مداوم از روزنه هایی بیرون می آید و به صورت قطره ای پای گیاه می ریزد.

تجهیزات لازم برای آبیاری قطره ای

1. مخزن آب
2. پمپ آب
3. فیلتر آب
4. تانک کود
5. فیلتر توری و یا دیسکی
6. لوله اصلی
7. لوله آبرسانی
8. لوله های جانبی یا فرعی
9. قطره چکان و اتصالات لازم

مزایا و معایب آبیاری قطره ای

هر سیستم دارای یک سری معایب و مزایا می باشد و هیچ سیستمی بدون عیب نیست. در ادامه به بررسی مزایای سیستم آبیاری قره ای و بعد آن به معایب این سیستم می پردازیم.

مزایا:

1. به دلیل کاهش میزان شسته شدن خاک توسط این روش هدر رفتن مواد مغذی و کود به حداقل می رسد.
2. احتیاج به تراز بودن زمین کشاورزی نیست.
3. مدیریت آب در زمین های کشاورزی با اشکال مختلف آسان می شود.
4. به صورت ایمن از آب های بازیافتی و غیر آشامیدنی استفاده کرد.
5. دیگر میزان آبیاری به نوع خاک بستگی ندارد.
6. باعث کاهش فرسایش خاک می شود.
7. باعث کاهش رشد علف هرز می شود.
8. آب به صورت یکسان در همه جای زمین کشاورزی توزیع می شود.
9. میزان آب در هر نقطه زمین را می توان با گذاشتن شیر در هر خروجی تعیین کرد.
10. هزینه نیروی کار نسبت به روش های دیگر آبیاری کمتر است.
11. قرار گرفتن آب در مجاورت ریشه

معایب

1. هزینه اولیه برای شروع کار نسبت به روش های دیگر آبیاری بیشتر است.
2. تابش مستقیم نور خورشید می تواند بر روی لوله ها اثر مخرب داشته باشد.
3. اگر آب به طور کامل فیلتر و تصویه نشود ممکنه است مسیر لوله ها را مسدود کند و درنتیجه سیستم به درستی کار نکند.
4. اگر سیستم آبیاری زیر سطحی باشد نمی توان از صحت آبیاری مطلع شد.

حجم مخزن آب کشاورزی برای زمین زراعی

برای آبیاری زمین های کشاورزی در هر نوبت آبیاری قطره ای به 10 لیتر برای هر متر مربع آب نیاز خواهیم داشت. تعداد دفعات آبیاری بستگی به نیاز آبی گیاه دارد؛ به طور مثال چمن نیاز آبی بالایی دارد و در روزهای گرم تابستان ممکن است مجبور شوید تعداد دفعات بالاتری را  به آبیاری اختصاص دهید.

در خصوص گیاهان علفی مراحل اولیه پژمردگی گیاه به روشنی به ما می فهماند که تعداد دفعات آبیاری را چگونه برآورد کنیم.

حجم مخزن آب کشاورزی برای آبیاری قطره ای نهال و یا درخت

برای آبیاری قطره ای نهال یا درخت در یک زمین کشاورزی و یا باغ با توجه به سن درخت و نوع آن در هر نوبت آبیاری به 20 الی 50 لیتر آب نیاز خواهیم داشت.

معمولا آبیاری به صورت هفتگی صورت می پذیرد؛  اما در سال اول کاشت به علت عدم توسعه ریشه های نهال یا درخت در عمق خاک بهتر است هفته ای دوبار آبیاری انجام گیرد؛  بنابراین با یک محاسبه ساده می توان حداقل نیاز آبی هفتگی یک باغ یا زمین کشاورزی را برآورده کرد.

علت استفاده مخزن آب پلی اتیلن برای آبیاری زمین های کشاورزی

در گذشته از مخازن استیل و یا گالوانیزه برای آبیاری زمین های کشاورزی استفاده می کردند ولی به مرور زمان به علت معایب زیادی که این مخازن داشتند از جمله زنگ زدگی، طول عمر پایین، گران بودن و غیره این مخازن جای خود را به مخزن های پلی اتیلینی دادند.

در ابتدا به این موضوع می پردازیم که مخزن پلی اتیلن چیست و چه کاربردی دارد.

مخزن پلی اتلین مخزنی است که کاربرد آن ذخیره سازی موادی است که با پلی اتیلن سازگاری دارند. از مخزن پلاستیکی یا همان پلی اتیلنی برای ذخیره و حمل آب و دیگر مواد سازگار در صنایع کشاورزی، شیمیایی و ساختمانی استفاده می شود.

نام دیگر مخزن های پلی اتیلنی، پلیمری است که به دلیل کارایی بالا دارای طرفداران زیادی هستند. همانطور که در بالا ذکر شد از مخزن پلی اتیلنی در صنایع مختلف استفاده می شود؛ همچنین از مخزن پلی اتیلنی برای حمل و جابجایی آفت کش ها و مواد شیمیایی دیگر استفاده می شود.

حال به بررسی مزایای این مخزن که مورد استفاده برای آبیاری زمین های کشاورزی است می پردازیم:

1. به راحتی در دسترس هستند و هم به صورت حضوری و هم به صورت آنلاین قابل سفارش هستند.
2. از لحاظ قیمتی نسبت به مخازن دیگر مقرون به صرفه هستند.
3. به علت وزن پایینی که دارند به راحتی قابل حمل و نقل هستند.
4. قابلیت سفارش در مدل ها و شکل های مختلف متناسب با محل نصب و قرار گیری آن ها را دارد.
5. با توجه به ترکیب و جنسی که دارند برای نگهداری و حمل مواد زیادی مورد استفاده قرار می گیرند.
6. به واسطه موادی که در ترکیباتشان به کار رفته است مقاومت بالایی دارند همچنین در برابر نور خورشید هم مقاوم هستند در نتیجه طول عمر بالایی دارند.
7. قابلیت تعمیر در صورت آسیب دیدگی
8. نصب آسان اتصالات
9. مقاومت در برابر یخ زدگی
10. مقاوم در برابر سرما و گرما
11. مقاوم در برابر حوردگی و زنگ زدگی

حال به بررسی معایب و مشکلات مخزن پلی اتیلن می پردازیم. معایب این مخزن نسبت به مزایای آن بسیار کمتر است و دلیل اینکه طرفداران زیادی دارد وجود مزایای آن است ولی هیچ محصولی کامل و بدون نقص نیست در ادامه به بررسی دو مورد از معایب مخزن پلی اتیلن میپردازیم.

معایب مخزن پلی اتیلن عبارتند از:

1. اگر به مخزن پلی اتیلن در یک نقطه آسیب شدید مکانیکی وارد شود موجب آسیب پذیر شدن آن می شود.
2. اگر مخزن پلی اتیلن فاقد لایه محافظ در برابر یووی باشد و یا دچار کمبود آنتی یووی در لایه بیرونی باشد و بیش از 10 سال در محیط باز در معرض مستقیم نور خورشید باشد باعث آسیب دیدگی و در نتیجه کاهش طول عمر آن می شود.

نصب مخزن آب در زمین های کشاورزی

بعد از انتخاب بهترین و مناسب ترین نوع مخزن برای زمین کشاورزی و خرید آن نوبت نصب مخزن آب می رسد که باید کاملا به صورت اصولی و استاندارد ساخته شود تا مانع از آسیب های بعد آن شود.

حال به بررسی مراحل نصب آن می پردازیم:

1. در ابتدا محل قراری گیری منبع را انتخاب کرده و آن را اندازه گیری می کنیم. بای دقت داشته باشید که از اطراف هیچ فشاری به منبع وارد نشود و همچنین در اطراف آن هیچ گونه وسایل تیز و برنده و وسایل الکتریکی نباشد.
2. سطحی که باید مخزن آب روی آن قرار گیرد باید کاملا صاف و یک دست و بدور از هرگونه پستی و بلندی باشد؛ و همچنین به طور کامل زیر سطح مخزن را بپوشاند. از جمله زیر ساز های مناسب برای مخزن آب کشاورزی می توان به

• ماسه و شن: یک زیر ساز اقتصادی است ولی دارای معایبی هم است چون بسیار سبک است

بنابراین باد های قوی به راحتی می تواند آن را جابجا کند و در نتیجه سطح زیر مخزن ناهموار می شود.

اگر از این زیر ساز استفاده کردید حتما با استفاده از یک تیکه چوب سطح زیر مخزن را محدود کنید تا مانع از جابجا شدن ماسه و شن شوید؛ همچنین باید از متراکم بودن شن و ماسه اطمینان کامل پیدا کنید.

• خاک رس:خاک رس نیز زیر ساز مناسبی است ولی مثل ماسه و شن در برابر باد های قوی و باران مقاوم نیست.
• سیمان:این زیر ساز نسبت به دو زیر ساز قبل کمی گران تر است ولی مقاومت بالایی دارد و سطح صاف و یک دستی دارد. قبل از سیمان ریزی باید مطمین شوید که خاک زیر آن کاملا منسجم باشد؛ همچنین باید دقت داشت که سطح سیمان باید از قطر مخزن بیشتر باشد تا بتوان به راحتی مخزن را روی آن قرار داد.

به طور کلی هیچ گاه سعی نکنید مخزن را بر روی دو سطح با جنس مخالف قرار دهید زیرا تفاوت جنس سطح زیرین باعث تقسیم نامتقارن فشار و ایجاد ترک بر روی دیواره مخزن پلی اتیلن می شود.

3. معمولا مخزن ها فاقد اتصالات ورودی و خروجی هستند ولی باید برای راحتی اتصال لوله ها به مخزن از اتصالات مناسب استفاده شود.