دسته‌بندی محصولات

فیلتر سازنده (برند)

فیلتر حجم مخزن (لیتر)

فیلتر محصولات
فیلتر کن

دسته‌بندی محصولات

فیلتر سازنده (برند)

حجم (لیتراژ)

فیلتر کن

ترتیب بر اساس:

فیلتر محصولات
فیلتر کن

دسته‌بندی محصولات

فیلتر سازنده (برند)

حجم (لیتراژ)

فیلتر کن

مخزن انبساط

مخازن انبساط پلی اتیلن مورد استفاده در صنعت ساختمان و جایگزین منبع های فلزی

منبع انبساط مخزنی است که فشار اضافی سیالات گرم شده را بالانس کرده و کمبود آب در گردش درون سیستم های حرارت مرکزی را جبران می کند. منابع انبساط به طور کلی با دو هدف در سیستم های حرارت مرکزی به کار می روند:

کاهش فشار آب ناشی از گرم شدن و افزایش حجم بخار آب در دیگ ها و پکیج ها
جبران نمودن کاهش فشار ناشی از کم شدن آب در سیستم های حرارت مرکزی

منبع انبساط چیست؟ آب موجود درچرخه تاسیسات ساختمان، بعد از دریافت گرما در دیگ، منبسط شده و حجم آن افزایش پیدا می کند، برای جلوگیری ازخروج این حجم اضافی از چرخه و همینطور کنترل فشار استاتیک سیستم گرمایش ساختمان، منبعی بکار برده می شود که به آن منبع انبساط می‌گویند.

در سیستم های حرارت مرکزی با آب گرم، شبکه لوله کشی از نوع بسته است و اگر پیش بینی لازم صورت نگیرد، تغییرات درجه حرارت و در نتیجه تغییرات حجم آب می تواند موجب تغییرات قابل توجه فشار در سیستم شود؛ بنابراین برای گرفتن انبساط آب و ثابت نگه داشتن فشار سیستم از منابع انبساط استفاده می شود. این سیستم فضای لازم برای افزایش حجم ناشی از انبساط آب را تامین می کند و در نتیجه فشار سیستم را درمقدار تنظیم شده به طور ثابت نگه می دارد.

به طور کلی منبع انبساط وظیفه تنظیم فشار در یک سیستم لوله کشی را بر عهده دارد که به کمک آن از ایجاد فشار بر روی پمپ آب جلوگیری کند.

انواع منبع انبساط

۱. منبع انبساط باز: این نوع منبع  به هوای آزاد ارتباط دارد و بالاتر از تمام تجهیزات سیستم نصب می شود.
۲. منبع انبساط بسته: این نوع از مخزن انبساط به هوای آزاد راه ندارد و معمولا در موتورخانه نصب می شود.

منبع انبساط باز

منبع انبساط باز بالاتر از همه وسایل پخش کننده حرارت و معمولا در روی پشت بام ساختمان نصب می شود و از ورق گالوانیزه، ورق فولادی، فایبرگلاس و محصولات پلیمری در انواع دارای عایق و بدون عایق ساخته شده و برای جلوگیری از یخ زدن آب آن بخصوص در زمستان، مدل بدون عایق آن باید عایق پیچی شود تا مانع از یخ زدن آن شود.

کاربرد این نوع مخزن انبساط به این گونه است که با افزایش حجم آب موجود در چرخه، منبع انبساط پر خواهد شد و به دلیل ارتفاع آن نسبت به دیگ، فشار استاتیکی برابر با ارتفاع منبع (عددی بین ۳ تا ۱۰ bar بسته به ارتفاع بنا و نوع دیگ) روی آن اعمال می کند که بنا به اصل ظروف مرتبطه، این فشار به تمام آب موجود در چرخه تاسیسات اعمال می‌شود و باعث بالا رفتن آب از لوله‌ های تاسیسات می‌گردد.

به عبارتی دیگر، این سیستم با جمع آوری و ذخیره حجم اضافی ناشی از انبساط حجمی آب، که بر اثر گرما بوجود آمده است، از طریق مکانیزم ‌های داخل سیستم هد فشاری لازم برای بالا رفتن آب در لوله‌های تاسیسات را برابر  می کند.

منبع انبساط باز دارای یکسری معایبی است که به بررسی آن ها می پردازیم:

  1. انتقال حرارت زیاد در هوای سرد محیط.
  2. عدم پاسخ گویی برای فشار های بیش از bar 3 در ساختمان های کوتاه.
  3. بروز خوردگی در برابر اکسیژن هوا و آب.
  4. حجم لوله‌کشی نسبتا بالا (بیش از ارتفاع ساختمان) جهت کارگذاری منبع.

نصب منبع انبساط باز

برای ایجاد اتصال بین مخزن انبساط باز و سیستم گرمایش مرکزی باید از دو لوله به صورت رفت و برگشت استفاده نمود.

بدین ترتیب می توان بین منبع انبساط و سیستم گرمایش یک جریان آب ایجاد کرد. این جریان آب از این نظر مورد اهمیت می باشد که باعث می شود بین مخزن و سیستم گرمایشی همواره جریان آب برقرار باشد و بدین ترتیب در زمستان ها مخزن به علت قرارگیری در هوای سرد بیرون یخ نمی زند.

توصیه می شود در ایجاد اتصالات لوله ای بین مخزن انبساط و سیستم گرماشی از شیر باز و بست استفاده نکنید؛ چرا که در صورت غفلت و بسته شدن اتفاقی شیرها امکان افزایش فشار داخلی مخزن  انبساط و ترکیدن آن وجود دارد.

 

منبع انبساط بسته

در سیستم حرارت مرکزی، هر زمان که محل مناسب برای نصب مخزن انبساط باز وجود نداشته باشد و یا درجه حرارت کار سیستم بالاتر از دمای متناسب با فشار منبع انبساط باز باشد، از منبع انبساط بسته استفاده می شود. منابع انبساط بسته به دو صورت ساده و یا دیاگرامی ساخته می شوند.

نوع ساده آن ها را در تاسیسات حرارتی بزرگ با فشار و دمای کار بالا استفاده شده و نوع دیاگرامی آن ها در تاسیسات حرارتی کوچک استفاده می گردد.
این نوع مخزن انبساط از یک استوانه فلزی تشکیل شده است که در قسمت پایین آن آب و در قسمت بالا بر روی سطح آب، گاز ازت یا هوای فشرده برای رساندن فشار منبع انبساط به فشار کار سیستم وجود دارد.
این نوع منبع انبساط یعنی همان منبع انبساط باز داخل موتورخانه روی قسمت مکش پمپ سیرکولاتور نصب می شود.

منابع انبساط بسته و یا مخازن تحت فشار در جریان سیال به این دلیل به کار برده می شوند که باعث کمبود جبران فشار آب شوند و گردش آب و تامین فشار آب زیاد و مناسب را مخصوصا برای طبقات بالاتر فراهم نمایند.
هر چند پمپ آب خانگی هم این امر را انجام می دهد ولی برای هر بار باز و بسته شدن حتی لحظه ای شیر آب در صورتی که پمپ به تنهایی در مسیر لوله جاسازی شود می بایستی پمپ به جریان بیافتد این موضوع باعث بالاتر رفتن هزینه های برق و البته استهلاک پمپ می شود. منبع انبساط بسته با قرار گرفتن در مسیر پمپ و تامین فشار مورد نیاز خود از پمپ آب، اقدام به تامین فشار ساختمان با همان قدرت و فشار پمپ آب می کند.

انواع منبع انبساط بسته

منابع انبساط بسته، با توجه به نوع ساختار، عملکرد و نوع گاز به کار رفته در مخزن گازی خود به دو دسته مخازن انبساطی قابل تنظیم و منابع انبساط دیافراگمی تقسیم بندی می شوند؛ در ادامه با این دو نوع منبع انبساط بسته آشنا می شوید:

منبع انبساط قابل تنظیم

در این نوع مخازن فشار آب موجود در سیستم دائما اندازه گیری می شود و میزان آن در یک مقدار مشخص ثابت نگه داشته می شود.

به این ترتیب که در اثر تغییر دمای آب در گردش در سیستم گرمایشی، حجم آب در گردش افزایش و یا کاهش یافته و به این صورت میزان هوای موجود در مخزن تحت تاثیر این تغییرات تغییر می یابد؛ به عبارتی دیگر با گرم شدن تدریجی آب موجود در سیستم گرمایشی و ورود آن به مخزن انبساط، حجم آب به مرور زمان افزایش می یابد و به دنبال آن هوای موجود در مخزن انبساط خارج می شود.

زمانی که میزان آب موجود در منبع به مقدار حداکثر خود رسید شیر خروجی هوای داخل مخزن بسته می شود و فشار درون مخزن در حد ثابت و مشخص قرار می گیرد؛ پس از آن با افزایش حجم آب و یا کاهش حجم آب مخزن وارد عمل شده و با کاهش و یا افزایش آب موجود در مخزن فشار را در حد ثابت شده نگه می دارد. یکی از معایب موجود در مخازن انبساط بسته قابل تنظیم این است که در مواردی امکان ورود هوای موجود در منبع به آب وجود داشته و به این صورت می تواند باعث ایجاد حباب درون سیستم گرمایشی و لوله ها شود،  این امر باعث می شود نیاز به هواگیری لوله ها و سیستم گرمایشی افزتیش یابد.

منبع انبساط تیوپی

منابع انبساط بسته تیوپی دارای یک تیوپ لاستیکی در داخل شان هستند که مخزن را به دو بخش تقسیم می کند.

در فضای بیرون تیوپ لایه هوا و یا گاز تحت فشار وجود داشته و درون آن توسط آب در گردش موجود در سیستم گرمایشی پر می شود؛  به این صورت که زمانی که داخل تیوپ،که با آب منبسط شده پر شده است، تحت فشار آب زیادی قرار گیرد، تیوپ لاستیکی را به افزایش حجم می یابد و زمانی که این فشار بیش از آستانه تحمل بخش گازی باشد سیستم وارد عمل شده و با باز کردن شیر خروجی آب اضافی خارج می شود  تا فشار درون مخزن مجددا به حد طبیعی اولیه خود باز گردد.

اهمیت منبع انبساط

برای فهمیدن اهمیت کاربرد منبع انبساط لازم است که استفاده از آن را در دو سیستم متفاوت در نظر بگیرید. حالت اول زمانی است که این منبع در یک سیستم گرمایشی استفاده می شود.

سیستم های گرمایشی معمولا با افزایش حجم آب و تولید بخار همراه هستند که باعث ایجاد فشار در داخل سیستم می‌شود؛ ورود این فشار و تغییر حجم به سیستم باعث فشار به آن شده و در نتیجه بسیار خطرناک است. به همین علت مخزن انبساط تمامی این فشار را به خود جذب کرده و از تاثیر منفی آن روی سیستم جلوگیری می کند.

حالت دوم زمانی است که به منبع انبساط در یک سیستم سرد کننده مورد  استفاده قرار می گیرد. سرد شدن آب به معنی کاهش حجم و کاهش فشار آن است؛ این کاهش خود را در سیستم آبرسانی نشان می‌دهد و باعث تاثیر منفی بر روی عملکرد پمپ آب می شود؛ بنابراین فشار لایه کشسان در داخل مخزن باعث جبران این افت فشار شده و مانع از انتقال این افت فشار به سیستم می شود.

پس باید بدایند که  این منبع هم می تواند فشار بیش از حد تولید شده را به خود جذب کند و هم افت فشار داخل سیستم را جبران کنند؛ بنابراین استفاده از منبع انبساط از اهمیت بالایی برخوردار است.

برای خرید مخزن انبساط و محصولات مشابه می توانید به سایت مخزن مارکت دات کام مراجعه فرمایید و همچنین برای اطلاع از آخرین قیمت ها با شماره ۲۲۶۱۷۳۶۳-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید همچنین صفحه ما را در اینستاگرام، تلگرام و توییتر دنبال کنید.

مخزن انبساط و کاربرد آن در سیستم گرمایش

در این مقاله به بررسی مخزن ابساط و کاربرد آن در سیستم گرمایش می پردازیم؛ اما در ابتدا ب منبع انبساط و انواع آن آشنا می شویم.

منبع انبساط و انواع آن

منبع انبساط مخزنی است که فشار اضافی سیالات گرم شده را بالانس کرده و کمبود آب در گردش درون سیستم های حرارت مرکزی را جبران می کند. منابع انبساط به طور کلی با دو هدف در سیستم های حرارت مرکزی به کار می روند:

کاهش فشار آب ناشی از گرم شدن و افزایش حجم بخار آب در دیگ ها و پکیج ها

جبران نمودن کاهش فشار ناشی از کم شدن آب در سیستم های حرارت مرکزی

در سیستم های گرمایش مرکزی دمای آب در گردش داخل لوله ها بر اثر حرارت دیدن بالا رفته و به دنبال آن حجم آب در گردش افزایش می یابد.

این افزایش حجم می تواند به لوله ها و اتصالات سیستم گرمایشی فشار وارد کرده و منجر به ترکیدگی و انفجار قسمت هایی مانند دیگ سیستم گرمایش ساختمان شود.

معمولا برای جلوگیری از چنین پیش آمدی شیر اطمینان سیستم گرمایشی وارد عمل شده و قسمتی از آب تخلیه می شود تا فشار به میزان استاندارد کاهش یابد.

با این حال تکیه بر شیرهای اطمینان گزینه مناسبی نمی باشد چرا که از یک طرف ممکن است در اثر بروز مشکل فنی وارد عمل نشده و خطراتی ایجاد کنند و از طرف دیگر با باز شدن شیر اطمینان شما حجم قابل توجهی از آب گرم سیستم را از دست خواهید داد.

برای حل مشکل مخازن انبساط پیشنهاد می شوند. این مخازن بر روی قسمتی از سیستم لوله کشی سیستم گرمایشی شما نصب شده و تغییرات ناشی از افزایش فشار را کنترل می کنند.

لازم به ذکر است که مخازن انبساط نه تنها می توانند تغییرات افزایش فشاررا کنترل کنند بلکه می توانند کاهش فشار آب ناشی از نشتی در سیستم را نیز جبران کنند.

بر این اساس انواع مختلفی از مخارن انبساط وجود دارد که به طور کلی در دو دسته مخازن انبساط باز و مخازن انبساط بسته تقسیم بندی می شوند. در ادامه با انواع مخزن های انبساط، مزایا و معایب هر یک و نحوه محاسبه حجم مخازن انبساط بر اساس مساحت فضای موجود آشنا خواهید شد.

مزایا و معایب منبع انبساط باز

همان طور که از اسم منبع انبساط باز پیدا است، این منابع از نوع مخازنی هستند که به طور مستقیم با هوای آزاد در ارتباط هستند و در واقع فشار هوای وارد شده از بیرون بر روی سطح آن ها و مایعات در گردش موجود در آن ها اعمال می شود.

منبع انبساط باز باید همیشه درارتفاعی بالاتر از آخرین مبدل حرارتی در ساختمان قرار داده شود تا بتواند به بهترین شکل ممکن فشار کل سیستم را بالانس کرده و از هدر رفتن آب جلوگیری کند؛ به همین دلیل این نوع مخازن را معمولا روی پشت بام نصب می کنند تا هم ارتفاع آن ها نسبت به سایر اجزای سیستم گرمایشی حفظ شود و هم در ارتباط مستقیم با هوا باشد.

از آنجا که در یک منبع انبساط باز، فشار هوای داخل سیستم از طریق فشار هوای محیط بیرون تنطیم می شود این مخازن برای سیستم های گرمایشی با فشار کم مطلوب هستند؛ چرا که میزان فشاری که به سیستم و مایعات درون آن وارد می کنند با ارتفاع قرار گیری آن و فشار هوا ارتباط مستقیم دارد و نمی تواند فشاری بیش از فشار نثقلی ناشی از اختلاف ارتفاع محل نصب با سیستم گرمایش مرکزی منتقل کند.

معمولا برای سیستم های گرمایشی مرکزی از منبع انبساط باز استفاده می شود، به جز در شرایطی که به علت کمبود فضا امکان نصب مخزن انبساط باز در پشت بام میسر نباشد. از جمله مزایای یک منبع انبساط باز می توان به قیمت تمام شده پایین آن اشاره کرد که در مقایسه با منبع انبساط بسته ارزان تر بوده و معمولا نگه داری و هزینه سرویس ها و تعمیرات آن نیز کمتر می باشد.

یکی دیگر از مزایای منبع انبساط باز ضریب اطمینان بالای این نوع مخازن در برابر تحمل فشار های بالا است و با کنترل دقیقی که روی سیستم گرمایشی اعمال می کنند، احتمال ترکیدگی دیگ را به حداقل می رسانند.

در واقع این اطمینان بالا به این دلیل است که در یک منبع انبساط باز با بالا رفتن فشار آّب موجود در سیستم، منبع وارد عمل شده و آب اضافی از منبع سر ریز می کند؛ اما در یک منبع انبساط باز با بالا رفتن فشار آب موجود در سیستم، مخزن شیر اطمینان موجود در سیستم گرمایشی را وادار به باز شدن می کند که در برخی مواقع امکان عدم عملکرد صحیح شیر اطمینان به دلایل و نقایص فنی و مکانیکی وجود دارد. با این حال منبع انبساط باز معایبی نیز همراه دارد که از جمله آن می توان موارد زیر را نام برد:

نیاز به داشتن لوله کشی در پشت بام ساختمان جهت نصب و راه اندازی اولیه مخزن ۱)

۲) درصد بالای زنگ زدگی و خوردگی منبع به جهت نصب در هوای آزاد در مورد مخازن انبساط باز  (ضد خوردگی است مخزن انبساط پلاستیکی )فلزی

۳) افزایش مصرف و هزینه انرژی به علت قرارگیری در هوای آزاد و به خصوص در فصول سرد سال و اتلاف انرژی در مورد مخازن انبساط باز فلزی

عملکرد منبع انبساط باز

نحوه عملکرد یک مخزن انبساط باز به این صورت است که با افزایش دما و حجم آب موجود در سیستم گرمایشی، حجم آن به علت افزایش دما افزایش یافته و سطح آب درون مخزن بالا می آید.

با اعمال فشار محیط از طرف مخزن به آب موجود در مخزن، آب این فشار را از طریق لوله ها و تاسیسات به سایر قسمت های سیستم گرماتیشی منتقل می کند و به این ترتیب باعث می شود آب به راحتی در همه قسمت ها به گردش در آمده و فشار مطلوبی داشته باشد.

بنابراین از آنجا که در یک مخزن انبساط باز فشار هوای وارده به سیستم باعث بالا رفتن آب در سیستم می شود، هر چه مخزن انبساط باز در ارتفاع بالاتری نسبت به کل اجزای سیستم گرمایشی قرار گیرد فشاری بیشتری می تواند وارد کرده و در نهایت آب با فشار بهتری در کل سیستم دریافت و توزیع خواهد شد.

بنابراین همواره پیشنهاد می شود منبع انبساط باز را در حداقل ارتفاع دو متر بالاتر از آخرین مبدل حرارتی قرار دهید. منبع انبساط باز می تواند میزان آب موجود در گردش در کل سیستم گرمایشی را نیز تنظیم کند.

به این ترتیب که اگر در صورت وجود نشتی در سیستم میزان آب موجود در گردش کاهش یافت، مخزن به صورت خود به خود وارد عمل شده و با اتصالی که به آّب شهری دارد این کسری آب را جبران می کند. هم چنین اگر در اثر افزایش فشار بیش از حد در سیستم میزان آب موجود در سیستم بیش از حد افزایش یافت با باز کردن شیرهای اطمینان باعث خروج آب اضافی سیستم شده و به این ترتیب همواره میزان آب در گردش موجود در سیستم گرمایشی را در یک حد ثابت و مشخص قرار می دهد.

نصب و راه اندازی منبع انبساط باز

برای ایجاد اتصال بین مخزن انبساط باز و سیستم گرمایش مرکزی باید از دو لوله به صورت رفت و برگشت استفاده کرد. بدین ترتیب می توان بین مخزن انبساط و سیستم گرمایش یک جریان آب ایجاد کرد.

این جریان آب از این نظر حایز اهمیت می باشد که باعث می شود بین مخزن و سیستم گرمایشی همواره جریان آب برقرار باشد و بدین ترتیب در زمستان ها مخزن به علت قرارگیری در هوای سرد بیرون یخ نمی زند.

توصیه می شود در ایجاد اتصالات لوله ای بین مخزن انبساط و سیستم گرماشی از شیر باز و بست استفاده نکنید چرا که در صورت غفلت و بسته شدن اتفاقی شیرها امکان افزایش فشار داخلی منبع انبساط و ترکیدگی آن وجود دارد.

منبع انبساط بسته

منبع انبساط بسته همان طور که از اسم آن مشخص است منبعی است که با  هوای آزاد تبادلی ندارد و فشار موجود در مخزن توسط یک مکانیسم به وسیله بالشتک های هوا و یا گازی مانند ازت تامین می شود. منبع انبساط بسته شامل مخزنی است که در آن بخشی برای قرار گیری یک گاز بی اثر تعبیه شده و در قسمت دیگر بخشی برای وارد شدن آب در حال گردش در سیستم گرمایشی وجود دارد.

در این نوع مخازن فشار سیستم در اثر ایجاد تعادل بین فشار بخش گازی و آب در گردش تنظیم می شود. به همین دلیل مخارن انبساط بسته باید در قسمت هایی در موتورخانه و یا نزدیکی دیگ نصب شوند و در ارتفاعی بالاتر از آب ورودی دیگ قرار داشته باشند.

در منابع انبساط بسته، بسته به نوع ساختار و عملکرد شان و نوع گاز به کار رفته در مخزن گازی خود به دو دسته مخازن انبساطی قابل تنظیم و منابع انبساط دیافراگمی تقسیم بندی می شوند. در ادامه با این دو نوع منبع انبساط بسته آشنا می شوید.

منبع انبساط بسته قابل تنظیم

در این مخازن فشار آب موجود در سیستم دائما اندازه گیری شده و میزان آن در یک مقدار مشخص ثابت نگه داشته می شود.

بدین ترتیب که در اثر تغییر دمای آب در گردش در سیستم گرمایشی، حجم آب در گردش در افزایش و یا کاهش یافته و بدین ترتیب میزان هوای موجود در مخزن تحت تاثیر این تغییرات تغییر می یابد. به عبارت دیگر با گرم شدن تدریجی آب موجود در سیستم گرمایشی و ورود آن به مخزن انبساط، حجم آب به مرور افزایش یافته و بدین ترتیب هوای موجود در مخزن انبساط خارج می شود.

زمانی که میزان آب موجود در مخزن به مقدار حداکثر خود رسید شیر خروجی هوای داخل مخزن بسته شده و فشار درون مخزن در حد ثابت و مشخص قرار می گیرد.

پس از آن با افزایش حجم آب و یا کاهش حجم آب مخزن وارد عمل شده و با کاهش و یا افزایش آب موجود در مخزن فشار را در حد ثابت شده نگه می دارد.

یکی از معایب موجود در مخازن انبساط بسته قابل تنظیم این است که در مواردی امکان ورود هوای موجود در مخزن به آب وجود داشته و بدین ترتیب می تواند باعث ایجاد حباب درون سیستم گرمایشی و لوله ها شود. این امر باعث می شود نیاز به هواگیری لوله ها و سیستم گرمایشی بیشتر شود.

منبع انبساط بسته توپی

منبع های انبساط بسته تیوپی دارای یک تیوپ لاستیکی در درون شان هستند که مخزن را به دو بخش تقسیم می کند.

در فضای بیرون تیوپ لایه هوا و یا گاز تحت فشار وجود داشته و درون آن توسط آب در گردش موجود در سیستم گرمایشی پر می شود. به این صورت که زمانی که داخل تیوپ،که با آب منبسط شده پر شده است، تحت فشار آب زیادی قرار گیرد، تیوپ لاستیکی را به افزایش حجم می یابد و زمانی که این فشار بیش از آستانه تحمل بخش گازی باشد سیستم وارد عمل شده و با باز کردن شیر خروجی آب اضافی خارج شده تا فشار درون مخزن مجددا به حد نرمال اولیه باز گردد.

از جمله معایب مخازن انبساط بسته دیافراگمی می توان به این موضوع اشاره کرد که تیوپ لاستیکی موجود بین دو قسمت گازی و مایع می تواند به مرور خاصیت خود را از دست داده و سوراخ یا پاره شود و مشکلات متعددی در سیستم گرمایشی ایجاد و آن را مختل کند. درحال حاضر منبع انبساط بسته تیوپی هاماک در فروشگاه مخزن مارکت قابل فروش می باشند.

منبع انبساط و انواع آن

منبع انبساط مخزنی است که فشار اضافی سیالات گرم شده را بالانس کرده و کمبود آب در گردش درون سیستم های حرارت مرکزی را جبران می کند. منابع انبساط به طور کلی با دو هدف در سیستم های حرارت مرکزی به کار می روند:

کاهش فشار آب ناشی از گرم شدن و افزایش حجم بخار آب در دیگ ها و پکیج ها

جبران نمودن کاهش فشار ناشی از کم شدن آب در سیستم های حرارت مرکزی

در سیستم های گرمایش مرکزی دمای آب در گردش داخل لوله ها بر اثر حرارت دیدن بالا رفته و به دنبال آن حجم آب در گردش افزایش می یابد.

این افزایش حجم می تواند به لوله ها و اتصالات سیستم گرمایشی فشار وارد کرده و منجر به ترکیدگی و انفجار قسمت هایی مانند دیگ سیستم گرمایش ساختمان شود.

معمولا برای جلوگیری از چنین پیش آمدی شیر اطمینان سیستم گرمایشی وارد عمل شده و قسمتی از آب تخلیه می شود تا فشار به میزان استاندارد کاهش یابد.

با این حال تکیه بر شیرهای اطمینان گزینه مناسبی نمی باشد چرا که از یک طرف ممکن است در اثر بروز مشکل فنی وارد عمل نشده و خطراتی ایجاد کنند و از طرف دیگر با باز شدن شیر اطمینان شما حجم قابل توجهی از آب گرم سیستم را از دست خواهید داد.

برای حل مشکل مخازن انبساط پیشنهاد می شوند. این مخازن بر روی قسمتی از سیستم لوله کشی سیستم گرمایشی شما نصب شده و تغییرات ناشی از افزایش فشار را کنترل می کنند.

لازم به ذکر است که مخازن انبساط نه تنها می توانند تغییرات افزایش فشاررا کنترل کنند بلکه می توانند کاهش فشار آب ناشی از نشتی در سیستم را نیز جبران کنند.

بر این اساس انواع مختلفی از مخارن انبساط وجود دارد که به طور کلی در دو دسته مخازن انبساط باز و مخازن انبساط بسته تقسیم بندی می شوند. در ادامه با انواع مخزن های انبساط، مزایا و معایب هر یک و نحوه محاسبه حجم مخازن انبساط بر اساس مساحت فضای موجود آشنا خواهید شد.

مزایا و معایب منبع انبساط باز

همان طور که از اسم منبع انبساط باز پیدا است، این منابع از نوع مخازنی هستند که به طور مستقیم با هوای آزاد در ارتباط هستند و در واقع فشار هوای وارد شده از بیرون بر روی سطح آن ها و مایعات در گردش موجود در آن ها اعمال می شود.

منبع انبساط باز باید همیشه درارتفاعی بالاتر از آخرین مبدل حرارتی در ساختمان قرار داده شود تا بتواند به بهترین شکل ممکن فشار کل سیستم را بالانس کرده و از هدر رفتن آب جلوگیری کند؛ به همین دلیل این نوع مخازن را معمولا روی پشت بام نصب می کنند تا هم ارتفاع آن ها نسبت به سایر اجزای سیستم گرمایشی حفظ شود و هم در ارتباط مستقیم با هوا باشد.

از آنجا که در یک منبع انبساط باز، فشار هوای داخل سیستم از طریق فشار هوای محیط بیرون تنطیم می شود این مخازن برای سیستم های گرمایشی با فشار کم مطلوب هستند؛ چرا که میزان فشاری که به سیستم و مایعات درون آن وارد می کنند با ارتفاع قرار گیری آن و فشار هوا ارتباط مستقیم دارد و نمی تواند فشاری بیش از فشار نثقلی ناشی از اختلاف ارتفاع محل نصب با سیستم گرمایش مرکزی منتقل کند.

معمولا برای سیستم های گرمایشی مرکزی از منبع انبساط باز استفاده می شود، به جز در شرایطی که به علت کمبود فضا امکان نصب مخزن انبساط باز در پشت بام میسر نباشد. از جمله مزایای یک منبع انبساط باز می توان به قیمت تمام شده پایین آن اشاره کرد که در مقایسه با منبع انبساط بسته ارزان تر بوده و معمولا نگه داری و هزینه سرویس ها و تعمیرات آن نیز کمتر می باشد.

یکی دیگر از مزایای منبع انبساط باز ضریب اطمینان بالای این نوع مخازن در برابر تحمل فشار های بالا است و با کنترل دقیقی که روی سیستم گرمایشی اعمال می کنند، احتمال ترکیدگی دیگ را به حداقل می رسانند.

در واقع این اطمینان بالا به این دلیل است که در یک منبع انبساط باز با بالا رفتن فشار آّب موجود در سیستم، منبع وارد عمل شده و آب اضافی از منبع سر ریز می کند؛ اما در یک منبع انبساط باز با بالا رفتن فشار آب موجود در سیستم، مخزن شیر اطمینان موجود در سیستم گرمایشی را وادار به باز شدن می کند که در برخی مواقع امکان عدم عملکرد صحیح شیر اطمینان به دلایل و نقایص فنی و مکانیکی وجود دارد. با این حال منبع انبساط باز معایبی نیز همراه دارد که از جمله آن می توان موارد زیر را نام برد:

نیاز به داشتن لوله کشی در پشت بام ساختمان جهت نصب و راه اندازی اولیه مخزن ۱)

۲) درصد بالای زنگ زدگی و خوردگی منبع به جهت نصب در هوای آزاد در مورد مخازن انبساط باز  (ضد خوردگی است مخزن انبساط پلاستیکی )فلزی

۳) افزایش مصرف و هزینه انرژی به علت قرارگیری در هوای آزاد و به خصوص در فصول سرد سال و اتلاف انرژی در مورد مخازن انبساط باز فلزی

عملکرد منبع انبساط باز

نحوه عملکرد یک مخزن انبساط باز به این صورت است که با افزایش دما و حجم آب موجود در سیستم گرمایشی، حجم آن به علت افزایش دما افزایش یافته و سطح آب درون مخزن بالا می آید.

با اعمال فشار محیط از طرف مخزن به آب موجود در مخزن، آب این فشار را از طریق لوله ها و تاسیسات به سایر قسمت های سیستم گرماتیشی منتقل می کند و به این ترتیب باعث می شود آب به راحتی در همه قسمت ها به گردش در آمده و فشار مطلوبی داشته باشد.

بنابراین از آنجا که در یک مخزن انبساط باز فشار هوای وارده به سیستم باعث بالا رفتن آب در سیستم می شود، هر چه مخزن انبساط باز در ارتفاع بالاتری نسبت به کل اجزای سیستم گرمایشی قرار گیرد فشاری بیشتری می تواند وارد کرده و در نهایت آب با فشار بهتری در کل سیستم دریافت و توزیع خواهد شد.

بنابراین همواره پیشنهاد می شود منبع انبساط باز را در حداقل ارتفاع دو متر بالاتر از آخرین مبدل حرارتی قرار دهید. منبع انبساط باز می تواند میزان آب موجود در گردش در کل سیستم گرمایشی را نیز تنظیم کند.

به این ترتیب که اگر در صورت وجود نشتی در سیستم میزان آب موجود در گردش کاهش یافت، مخزن به صورت خود به خود وارد عمل شده و با اتصالی که به آّب شهری دارد این کسری آب را جبران می کند. هم چنین اگر در اثر افزایش فشار بیش از حد در سیستم میزان آب موجود در سیستم بیش از حد افزایش یافت با باز کردن شیرهای اطمینان باعث خروج آب اضافی سیستم شده و به این ترتیب همواره میزان آب در گردش موجود در سیستم گرمایشی را در یک حد ثابت و مشخص قرار می دهد.

نصب و راه اندازی منبع انبساط باز

برای ایجاد اتصال بین مخزن انبساط باز و سیستم گرمایش مرکزی باید از دو لوله به صورت رفت و برگشت استفاده کرد. بدین ترتیب می توان بین مخزن انبساط و سیستم گرمایش یک جریان آب ایجاد کرد.

این جریان آب از این نظر حایز اهمیت می باشد که باعث می شود بین مخزن و سیستم گرمایشی همواره جریان آب برقرار باشد و بدین ترتیب در زمستان ها مخزن به علت قرارگیری در هوای سرد بیرون یخ نمی زند.

توصیه می شود در ایجاد اتصالات لوله ای بین مخزن انبساط و سیستم گرماشی از شیر باز و بست استفاده نکنید چرا که در صورت غفلت و بسته شدن اتفاقی شیرها امکان افزایش فشار داخلی منبع انبساط و ترکیدگی آن وجود دارد.

منبع انبساط بسته

منبع انبساط بسته همان طور که از اسم آن مشخص است منبعی است که با  هوای آزاد تبادلی ندارد و فشار موجود در مخزن توسط یک مکانیسم به وسیله بالشتک های هوا و یا گازی مانند ازت تامین می شود. منبع انبساط بسته شامل مخزنی است که در آن بخشی برای قرار گیری یک گاز بی اثر تعبیه شده و در قسمت دیگر بخشی برای وارد شدن آب در حال گردش در سیستم گرمایشی وجود دارد.

در این نوع مخازن فشار سیستم در اثر ایجاد تعادل بین فشار بخش گازی و آب در گردش تنظیم می شود. به همین دلیل مخارن انبساط بسته باید در قسمت هایی در موتورخانه و یا نزدیکی دیگ نصب شوند و در ارتفاعی بالاتر از آب ورودی دیگ قرار داشته باشند.

در منابع انبساط بسته، بسته به نوع ساختار و عملکرد شان و نوع گاز به کار رفته در مخزن گازی خود به دو دسته مخازن انبساطی قابل تنظیم و منابع انبساط دیافراگمی تقسیم بندی می شوند. در ادامه با این دو نوع منبع انبساط بسته آشنا می شوید.

منبع انبساط بسته قابل تنظیم

در این مخازن فشار آب موجود در سیستم دائما اندازه گیری شده و میزان آن در یک مقدار مشخص ثابت نگه داشته می شود.

بدین ترتیب که در اثر تغییر دمای آب در گردش در سیستم گرمایشی، حجم آب در گردش در افزایش و یا کاهش یافته و بدین ترتیب میزان هوای موجود در مخزن تحت تاثیر این تغییرات تغییر می یابد. به عبارت دیگر با گرم شدن تدریجی آب موجود در سیستم گرمایشی و ورود آن به مخزن انبساط، حجم آب به مرور افزایش یافته و بدین ترتیب هوای موجود در مخزن انبساط خارج می شود.

زمانی که میزان آب موجود در مخزن به مقدار حداکثر خود رسید شیر خروجی هوای داخل مخزن بسته شده و فشار درون مخزن در حد ثابت و مشخص قرار می گیرد.

پس از آن با افزایش حجم آب و یا کاهش حجم آب مخزن وارد عمل شده و با کاهش و یا افزایش آب موجود در مخزن فشار را در حد ثابت شده نگه می دارد.

یکی از معایب موجود در مخازن انبساط بسته قابل تنظیم این است که در مواردی امکان ورود هوای موجود در مخزن به آب وجود داشته و بدین ترتیب می تواند باعث ایجاد حباب درون سیستم گرمایشی و لوله ها شود. این امر باعث می شود نیاز به هواگیری لوله ها و سیستم گرمایشی بیشتر شود.

منبع انبساط بسته توپی

منبع های انبساط بسته تیوپی دارای یک تیوپ لاستیکی در درون شان هستند که مخزن را به دو بخش تقسیم می کند.

در فضای بیرون تیوپ لایه هوا و یا گاز تحت فشار وجود داشته و درون آن توسط آب در گردش موجود در سیستم گرمایشی پر می شود. به این صورت که زمانی که داخل تیوپ،که با آب منبسط شده پر شده است، تحت فشار آب زیادی قرار گیرد، تیوپ لاستیکی را به افزایش حجم می یابد و زمانی که این فشار بیش از آستانه تحمل بخش گازی باشد سیستم وارد عمل شده و با باز کردن شیر خروجی آب اضافی خارج شده تا فشار درون مخزن مجددا به حد نرمال اولیه باز گردد.